Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc ta luôn quan tâm tới công tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân nói chung (CS&BVSKND) và chăm lo phát triển sự nghiệp Y tế nói riêng. Những bài viết, bài nói của Người thể hiện quan điểm chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp Y tế, là căn cứ và là kim chỉ nam để xây dựng chiến lược phát triển sự nghiệp Y tế nước nhà.
Trong thư gửi Hội nghị cán bộ Y tế toàn quốc tháng 2 năm 1955, Người căn dặn cán bộ Y tế “Phải thật thà, đoàn kết, thương yêu người bệnh như anh em ruột thịt và xây dựng một nền y học của ta”. Bức thư đó đã đi vào lịch sử của ngành Y tế và ngày Bác gửi thư 27 tháng 2 đã trở thành ngày truyền thống của Ngành “Ngày Thầy thuốc Việt Nam”.
56 năm qua, một chặng đường chưa dài so với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, nhưng ngành Y tế cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ đã thu được những thành tựu to lớn rất đáng tự hào. Trong quá trình xây dựng và phát triển đã kế thừa nền Y học dân tộc, tiếp thu thành tựu của Y học hiện đại, vận dụng sáng tạo vào thực tế Việt Nam để làm tốt việc chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân, tuy nhiên quá trình phát triển đi lên vẫn còn những tồn tại và những thách thức cần được giải quyết. Nhìn một cách tổng quát ở nhiều góc độ khác nhau, Ngành Y tế cách mạng Việt Nam đã làm biến đổi một cách sâu sắc về tất cả các mặt từ nhận thức tư tưởng đến tổ chức bộ máy và phương thức hoạt động để mỗi cán bộ Y tế vừa hồng vừa chuyên, từ y tâm, y thuật cho đến y đức.
56 năm phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng, ngành Y tế Việt Nam, tỉnh Sơn La nói chung, Y tế Mộc Châu nói riêng đã đóng góp xứng đáng vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, phát triển kinh tế – xã hội và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Từ giai đoạn tiền khởi nghĩa đến 2 cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, cán bộ y tế đã có mặt trên mọi nẻo đường Tổ quốc để phục vụ sức khoẻ bộ đội, nhân dân. Nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Trong mỗi giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, ngành Y tế đều có những phương châm quan điểm phù hợp nhằm mục đích phục vụ sản xuất, chiến đấu và góp phần nâng cao sức khoẻ nhân dân, nâng cao thể chất của con người Việt Nam.
Mộc Châu là một huyện miền núi của tỉnh Sơn La. Tây bắc “Hòn ngọc ngày mai của Tổ quốc” như lời nói của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã và đang trở thành hiện thực, bởi Mộc Châu ngày hôm nay so với những năm đầu thập niên 50 của thế kỷ XX đã thực sự thay đổi rất nhiều, cuộc sống của đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa đã ấm no hơn, văn minh hơn. Trẻ em đã được cắp sách đến trường, nhân dân các dân tộc vùng sâu vùng xa ốm đau đã có cán bộ Y tế chăm sóc, kinh tế- văn hóa – xã hội phát triển bền vững. Có được những đổi thay như vậy là do có Đảng lãnh đạo, cùng với sự nỗ lực vươn lên của cán bộ nhân dân các dân tộc Mộc Châu. Hơn 50 năm qua sau ngày giải phóng, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện, cán bộ và nhân dân các dân tộc Mộc Châu tiếp bước truyền thống cha ông xây dựng quê hương ngày càng vững mạnh về mọi mặt. Ngành Y tế Mộc Châu nói chung, Bệnh viện đa khoa( BVĐK) nói riêng cũng ngày càng trưởng thành và không ngừng lớn mạnh cả về chất và lượng, hoàn thành ngày càng tốt hơn nhiệm vụ chính trị mà Đảng, nhà nước và nhân dân giao cho là chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ cho cán bộ công nhân viên, các lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc trong toàn huyện. Nhìn lại quá trình hình thành và phát triển của bệnh viện qua các giai đoạn sau:
1. Giai đoạn cùng nhân dân các dân tộc huyện Mộc châu trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1956-1975)
Sau chiến thắng vĩ đại ở Điện Biên phủ, Hiệp định Giơnevơ ký kết, hòa bình được lập lại ở Đông Dương, nước ta tạm chia làm hai miền với hai nhiệm vụ chiến lược cách mạng khác nhau: Tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam ; Tiến hành xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Để nhanh chóng khắc phục hậu quả chiến tranh, thực hiện chủ trương cấp thiết của Đảng, nhân dân các dân tộc Mộc châu quyết tâm phục hồi sản xuất, ổn định đời sống với ý chí kiên cường, đoàn kết, tương trợ và bình đẳng để hồi sinh và xây dựng đời sống mới. Nhằm phục vụ cho công cuộc xây dựng xã hội mới, được sự quan tâm của Ủy ban hành chính khu, Bệnh viện đa khoa Mộc châu ngày nay, tiền thân là Bệnh xá của Châu Mộc châu được thành lập vào đầu năm 1956 theo kế hoạch số 567-ZY2/KH, ngày 2/11/1955 của Sở Y tế Khu tự trị Thái Mèo về phát triển tổ chức năm 1956. Ngày đầu thành lập, Bệnh xá chỉ với 10 giường bệnh, cơ sở vật chất là 1 nhà tranh vách đất có 7 phòng vừa làm việc, vừa làm phòng điều trị cho bệnh nhân, số cán bộ y tế gồm 8 đồng chí, trong đó có 6 cán bộ chuyên môn, do y sĩ Lê Như Xuân làm Bệnh xá trưởng, Bệnh xá được đặt tại bản Nà bó xã Mường sang, trong thời gian này Y tế Mộc Châu đã được vinh dự đón cố Bộ trưởng Y tế đầu tiên của nước ta bác sĩ Phạm Ngọc Thạch đến thăm và động viên. Từ năm 1959-1962 số giường bệnh và số cán bộ y tế được tăng lên với 20 giường bệnh và 12 cán bộ y tế do y sĩ Nguyễn Đình Thiện phụ trách.
Năm 1962 Bệnh xá Mộc Châu được sát nhập với Bệnh xá Sư đoàn 335 chuyển thành Phòng Y tế Mộc Châu do bác sĩ Nguyễn Đăng Lung làm trưởng phòng kiêm Viện trưởng và ngành Y tế đã được nâng lên một bước cả về qui mô lẫn chất lượng hoạt động. Khi đó Phòng Y tế gồm 3 bộ phận hoạt động: Bệnh viện thực hiện nhiệm vụ khám chữa bệnh, Trạm Vệ sinh phòng dịch thực hiện nhiệm vụ phòng dịch và Hiệu thuốc. Bệnh viện huyện đã được xây dựng nhà cấp 4 với 50 giường bệnh, đã có các khoa và liên khoa như: nội nhi, ngoại sản và một số khoa lẻ như RHM, TMH, đội ngũ cán bộ được tăng cường về số lượng và chất lượng, gồm 40 cán bộ công nhân viên trong đó có 3 bác sĩ: BS Đào Bá Dũng, BS Nguyễn Đình Khôi và BS Trưởng phòng Y tế Nguyễn Đăng Lung. Cuối năm 1967 cả 3 bác sỹ: Nguyễn Đăng Lung, Đào Bá Dũng, Nguyễn Đình Khôi chuyển lên Bệnh viện tỉnh nhận công tác.Từ năm 1968, Trưởng phòng Y tế, kiêm Bệnh viện trưởng do BS Đoàn Kham đảm nhiệm. Từ năm 1970 đến năm 1974 do Bs: Phùng Đình Vượng và BS Trịnh Anh Thư làm trưởng Phòng Y tế. Các phó trưởng phòng kiêm phó Bệnh viện trưởng là: Y sỹ Vũ Ngọc Giao; Y sỹ Hà Thị Lan; Y sỹ Sa Thị Lan; Bs Phùng Đình Vượng. Mặc dù điều kiện cơ sở vật chất rất nghèo nàn, phòng mổ là hang đá, dựng lán mái tranh giáp sườn núi làm phòng điều , phòng thủ tuật… trang thiết bị y tế thô sơ cũng như lực lượng cán bộ còn rất mỏng đồng thời phải làm việc trong điều kiện chiến tranh, cơ sở bệnh viện sơ tán vào trong hang đá Bó Píp – Bản mòn và các địa điểm khác, nhưng tập thể cán bộ ngành Y tế Mộc Châu với nhiều tấm gương điển hình, như các BS. Nguyễn Đăng Lung, BS. Đoàn Kham, BS. Trịnh Anh Thư, BS. Phùng Đình Vượng, YS. Hà Thị Lan, YS. Sa Thị Lan, BS. Đào Bá Dũng, BS. Nguyễn Đình Khôi, BS. Cao Cường, BS. Nguyễn Thọ, y sĩ Vũ Ngọc Giao… cùng tập thể cán bộ công chức ngành Y tế từ các hộ lý, y tá, kỹ thuật viên đến bác sĩ vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, thực hiện tốt những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: Thật thà, đoàn kết, chăm sóc người bệnh tận tình, coi người bệnh đau đớn như người thân của mình đau đớn, túc trực chăm sóc người bệnh suốt ngày đêm. Cứu chữa nhiều ca bệnh hiểm nghèo thoát khỏi bàn tay tử thần trong điều kiện chiến tranh, phải làm việc trong hang tối dưới ánh đèn măng sông mà vẫn mổ an toàn cho nhiều bệnh nhân trong một đêm. Các bác đã thực sự “Xây dựng một nền y học của ta” theo đúng lời dạy của Bác Hồ kính yêu, xây dựng ngành Y tế Mộc Châu toàn diện, kết hợp tốt phòng bệnh và chữa bệnh, kết hợp y học hiện đại với y học cổ truyền dân tộc.
Ngay từ những năm 1970 Mộc Châu đã cùng cả nước thanh toán được bệnh đậu mùa, khống chế được các bệnh lây truyền như: Sốt rét, bại liệt, sởi, thương hàn… phong trào 3 sạch, 4 diệt thực hiện tốt, luôn luôn đi sâu đi sát cơ sở, gắn liền cơ sở, bám sát dân để thực hiện nhiệm vụ phòng bệnh, khám chữa bệnh, tuyên truyền nâng cao hiểu biết để tự phòng, chữa bệnh bài trừ hủ tục lạc hậu, được Ty Y tế Sơn La ghi nhận và đánh giá cao.